İlaç Verme Yolları
İlacın etkisi vucuda veriliş yoluyla ilgilidir.Bir ilacın uygulandığı yol başka bir ilaç için uygun olmayabilir bu neden ile ilacın vucuda veriliş yöntemleri iyi bilinmelidir.
Oral (Ağızdan)
Bir çok hasta ilaçlarını evinde acısız en uygun ve ekonomik bir yöntem olan ağız yoluyla alırlar.İlaç ağız yoluyla alındığında mide ve bağırsaklardan emilimi nedeniyle etkisini 30 yada 90 dakikada gösterir
Rektal
Bazı durumlarda hastanın ilacı ağız yoluyla alması mümkün değilse (hasta kusuyorsa,bilinci kapalıysa,sara nöbeti geçiriyorsa) rektal yol tercih edilir.
Damar yoluyla
En hızlı ve en etkili ilaç veriliş yoludur.İlac doğrudan kan akımına katılarak en kısa zamanda hedef organa ulaşır.Aynı zamanda tehlikeli bir yöntemdir.Tüm ilaç istenilen oırgana ulaşmaktadır.Bu da toksit reaksyona neden olabilir.Damar içine verilen ilaçlar yavaş verilmelidir.
Kas içine
İlacın etkisi damar içine uygulamaya göre daha yavaş görülür.İlaç önce kastan emilir daha sonra kana karışır.Kas içine uygulamada kan dolaşımının yeterli olmasına dikkat edilir.
Deri altına
İlaç deri altına,yağ tabakasına veya onun altındaki dokuya enjekte edilir.Deri altı dokusuna sınırlı miktarda ve tahrişe neden olmayan ilaçlar enjekte edilir.Bu uygulamada ilacın emilimi yavaştır.
Solunum yoluyla
Kişi solunum yaparken ilaç kabını ağzına dayayarak toz yada püskürtme şeklindeki ilacı doğrudan akciğerlerine çeker ve ilaç kısa sürede kana karışır.
Dil altı yolu
İlacın dil altına konularak etkisini gösterdiği yoldur.Dil altına verilen ilaçlar çok hızlı emilirler ve bir kaç dakika içinde etkilerini gösterirler.
Local deri üzerine
İlaçlar deriye de uygulanabilir.Bu yolla ilaç verildiğinde ilacın etkisi uzun süre devam eder.
Kalp içine
İlacın doğrudan göğüs duvarından kalbe enjekte edilmesidir.Bu yöntem son çare olarak kullanılır.Bazı tehlikeli etkileride görülebilir.
Çeşitli Yollardan Alınan İlaçların Emilim Hızları
Alındığı yol Etki etme süresi
Deriden Değişken
Ağızdan 30-90 dakika
Rektal 5-30 dakika
Kas içi 10-20 dakika
Deri altı 15-30 dakika
Dil altı 3-5 dakika
Damar yolu 30-60 sn
Kalp içine 15 sn
Genelde ilaç damarlardan geçerek hücreler arası sıvıya karışır.Bu nedenle vucudun belli bir bölgesine ulaşan ilaç miktarı o bölgedeki kan akımına bağlıdır.Vucudun bazı bölgelerine ulaşmak daha zor olabilir
İlacın etkisiz hale getirilmesi ve vucuttan atılması
Vucudun ilacı ortadan kaldırması için 2 yöntem vardır.
1.İlacın dışarı atılması
2.İlacın aktif olmayan(İnaktif hale dönüştürülmesi)
1.İlaçların vucuttan atılımı akciğerler yada böbrekler yoluyla gerçekleşir.Genel anastezide kullanılan gazlar ve buharlaşabilen sıvılar akciğerlerden dışarı atılır.Alınan alkolün bellirli bi oranıda akciğerlerden atılır.
Böbrek yetmezliğinden kaynaklanan nedenlerle ilacın vucuttan atılması yavaşlayabilir.
2.İlacın inaktif hale dönüştürülmesi karaciğerde gerçekleşir.Karaciğer yetmezliğinde de ilacın inaktif hale gelmesi aksar.
İlaçların birbirleriyle etkileşimi
İlaç tedavisinde ilacın hastaya etkisi kadar ilaçların birbirleriyle etkileşmeleri de önemlidir.Bu etkileşim şifa verici,iyileştirici veya zarar verici olabilir.İlaçların birbirleriyle etkişimi 4 yolla olur.
1.Sinerjizma
İki ilacın birlikte daha güçlü tesir etmesi.İki ilacın birlikte kullanıldıklarında oluşturdukları etkinin ayrı ayrı kullanımlarındaki etkiden daha güçlü olmasıdır.Fiberkloz tedavisinde kullanılır.
2.Sumasyon(Birbirlerini etkileme)
Aynı etkili ilaç birlikte etkilenirse vucuttaki etkisi artar.Ağrı kesici kombinasyonlarında kullanılır.
3.Potansiyalizasyon(İlacın etkisini koruması)
İki ilacın birlikte verilmesiyle elde edilen etkinin bu ilaçların tek başına oluşturdukları etkilerin toplamından farklıdır.
4.Antonogizma
İlacın etkisinin diğer bir ilaç nedeniyle azalması
|
