İlaç Bilgisi:
İlaç bir hastalığın tedavi edilmesinde yada önlenmesinde kullanılan kimyasal bir maddedir.İlaç kaynaklarını 4 gruba ayırabiliriz
1)Bitkisel Kaynaklı (çiçekli bitkilerin kökleri,tohumları)
2)Hayvansal Kaynaklı (insulin hayvan pankreasından üretilir)
3)Mineral Kaynaklı (kalsyum,magnezyum gibi mineraller)
4)Sentetik (sentetik yapay)
İlaçların İsimlendirilmesi 3 Grupta Toplayabiliriz
1.Genel İsmi
2.Ticari İsmi (Markası)
3.Kimyasal İsim(Jenerik isim)
1.Genel İsim
Dünya çapında standardize edilmiş ilaçların birleşimi ve hazırlanma yollarını anlatan kitaplarda yada diğer resmi yayınlarda listelenmiş isimdir.(Antialerjikler)
2.Ticari İsim (Markası)
Genellikle üretici firma tarafından verilen isimdir.İlaçlar değişik üretici firmalar tarafından pazarlandığında değişik isme sahip olabilirler.(asprin,karasprin)
3.Kimyasal İsim (Jenerik isim)
İlaçların genellikle uzun ve karmaşık olan kimyasal adıdır.
İlaç Çeşitleri
1.Katı İlaçlar 2.Sıvı İlaçlar 3.Yarı-Katı İlaçlar
Katı İlaçlar
Toz İlaçlar
1.Toz
Doğal ve sentetik kaynaklardan elde edilen ilaçların ezilerek toz haline getirilmiş şeklidir.Ağızdan alınanları olduğu gibi yaralara serpme şeklinde de kullanılır.
2.Drajeler
Tadı acı olan tabletlerin alımını kolaylaştırmak için üzerleri koruyucu bir şeker yada çikolata tabakasıyla kaplanarak elde edilen ilaç şeklidir.
3.Kapsul
Katı ve sıvı ilaçların silindir veya yassı gibi şekillerde olan jelatin koruyucular içerisinde sunulduğu şeklidir.Mide de yada bağırsakta eriyenleri vardır.
4.Tablet
Toz halindeki ilaçların sıkıştırılarak kesik silindir yada yuvarlak şekilde sunulmasıdır.
Tabletler 3'e ayrılır
Köpüren şekillerine-----efervesan (sandoz gibi)
Emilen şekillerine-------pastil
Dil altında eriyen şekillerine de ------sublin guan
5.Pilül
Toz şeklindeki ilaçların bal yada koyu şurup gibi maddelerle karıştırılarak yassı veya küçük küreler şeklinde sunulmasıdır.Çok hafif olanlara granül,ağır olanlara bow denir.
6.Fitil(Supozituor)
Vucut ısında eriyen rektum yoluyla alınan ilaçlardır.
7.Kaşe
Hoşa gitmeyen tat ve kokuları nedeniyle toz şeklindeki ilaçların nişasta veya piriç unuyla silindir şekilli iç içe geçen koruyucular içinde sunulan şekilleridir.(gripin)
Sıvı İlaçlar
1.Solisyon
İlacın etken maddesinin su,bitkisel yağ yada başka bir eriticide eritilmesiyle hazırlanmış şeklidir.Göz,kulak,burun damlaları.
2.Suspansiyonlar
Katı halindeki ilaçların bir sıvı içinde tam çözünmeden bulunduğu sıvı ilaçlardır.Çöküntü yaptığından kullanılmadan önce mutlaka çalkalanmalıdır.
3.Tendür
Bitkisel ve hayvansal kaynaklı ilaçların alkol yada eterdeki çözeltisidir.
4.Ekstre
Bitkisel maddelerin su,alkol ve eter gibi sonradan uçabilen bir yada birkaç eriticiyle karıştırılıp daha sonra eiriticinin buharlastırılmasıyla elde edilen ilaçtır.
5.Şurup
Yüksek miktarda şeker içeren sıvı ilaçlardır.Fazla şekerli olduklarından içerisinde bakteri ve mantar üreyemez.
6.Posyon
Şeker oranı düşük ve kaşıkla içmeye elverişli ilaç şeklidir.İçerisinde bakteri ve mantar üreyebileceğinden 4-5 dozlukhazırlanır.
7.Losyon
Deriyi korumak ve ağrı gidermek için cilde uygulanan solisyon,süspansiyon yada emülsiyon şeklindeki ilaçlardır.
8.İxir
Etkin madde ile birlikte su,alkol ve koku veren maddeler içeren sıvı ilaç şeklidir.
9.Süt(Milk)
Erimeyen ilacın sulu süspansiyonudur.Magnesia
10Aerosol
Özel eriticiler arasında hazırlanan solunum yoluyla kullanılan şekilleridir.
Yarı Katı İlaçlar
1.Merhem(Pomat)
Vucuda dışardan uygulanan tereyağ kıvamında,vazelin,lanelin gibi katkı maddeleriyle hazırlanan yarı katı ilaçlardır.
2.TTS(Transdermal Terafatik Sistem)
Etken maddenin yapıştırıldıktan sonra tedavi amacıyla deriye yapıştırılarak uzun sürede emiliminin sağlandığı ilaçtır.
3.Yakılar
Cilde yapıştırılan katı veya yarı katı ilaç şekilleridir.
Local etki belli bir bölgeye etki eden ilaçlardır.
İlaçların Vucuttaki Etkileri
İlaçların etkileri local ve sistematik olarak iki şekilde gözlenir.
1)Local Etki
İlacın doğrudan deriye,dokuya uygulanmasıdır.
2)Sistematik Etki
İlaç herhangi bir yolla vucuda alındıktan sonra kana karışarak etki edeceği yere gider.Sistematik etkide bir çok organ ilaçtan etkilenir.Sağlık durumu,ağırlığı bireysel farklılık,ilacın dozu, bunlar için etkilenen ilaçlar.
İlacın Etkisini Etkileyen Hasta İle İlgili Etkenler
1.Yaş Faktörü
Değişik yaştaki hastalar aynı ilaca değişik tepkiler verebilir.Yaşlılar ilaca karşı daha duyarlıdırlar.
2.Ağırlık faktörü
İlaçların çoğu erişkin ortalamalarına göre hazırlanır.Bu da genellikle 70 kg ağırlığındaki kişidir.
3.İlaç dozu
Herkese uymayabilir bu nedenle hastanın ağırlığına göre verilebilir.mg/kg
4.Hastanın sağlık durumuna göre
Hastanın sağlık durumu ilaca karşı olan tepkilerini etkiler.Eğer hastanın böbrekleri çalışmıyorsa böbrekten atılan bir ilaç verildiğinde vucutta birikir zehir etkisi yaratır.(toksit)
5.Bireysel farklılık
Bir kişi için tedavi edici olan doz başka biri için aynı etkiye sahip olmayabilir.
6.Nedeni bilinmeyen ve alerjik reaksyonlar
Bazı hastalar bazı maddelere karşı duyarlıdırlar.Bu nedenle ilaç alındıktan sonra istenmeyen etkiler oluşabilir.(penisilin)
|
